ژئوشیمی و کانیشناسی کانسار فسفات پارسااستان فارس کازرون جنوب غرب ایران

چکیده: کانسار فسفات پارسا در 25 کیلومتری جنوب شرق کازرون در روستای بالا ده، واقع درطاقدیس سربالش در زون زاگرس چین خورده قرار گرفته است. مهمترین کانی موجود در این کانسار فلوئور آپاتیت و کانیهای فرعی آن شامل هیدروکسی آپاتیت، گلوکونیت، کلسیت، کوارتز و به مقدار کم پیریت می باشد. فسفات در این زون ابتدا به صورت جانشینی در پوسته فسیل ها و در یک ماتریکس میکرایتی قرار دارد. به سمت بالای زون، فسفات بصورت اوولیت و پلت دیده می شود و ماتریکس اسپاریتی آن را در بر می گیرد که ناشی از افزایش انرژی محیط می باشد. در مرز سازند آسماری مجددا فسفات با جانشینی در پوسته فسیل ها دیده می شود. بررسیهای ژئوشیمی نشان می دهد وجود u,v,ni,zn,sb,mo در کانسار پارسا ارتباط مستقیم با مواد ارگانیکی دارند. این عناصر جزء اصلی کربنات های ارگانیکی هستند و عموما با فسفات های دریایی همراه هستند و بعد از واپاشی مواد ارگانیکی در آب دریا روی شبکه آپاتیت جذب می شوند. غنی شدگی بیشتر hree نسبت به lree در کانسار پارسا با الگوی توزیعrees در دریا مطابقت دارد. بررسی آنومالیy و la/nd و la/sm با la/yb حاکی از آن است که کانسار پارسا به طور مستقیم از آب دریا ته نشت پیدا کرده و فرایندهای باز بلورش و جذب سطحی نمی توانند عامل موثری باشند. بررسی همبستگی ce/ce* با eu/eu* ,dy/sm ,rees و آنومالی y با la/sm نشان می دهد که دیاژنز و هوازدگی کمترین تاثیر را روی کانسار دارند. با توجه به پتانسیل نفتی سازند آسماری، کانی گلوکونیت، پلتها و اوولیت-ها، فسیل های موجودات بویژه فرامینفرها و آنومالی منفی سریم و مثبت یوروپیم یک محیط احیایی ضعیف تا اکسیدان متوسط را برای زون فسفات می توان در نظر گرفت. مدل تشکیل این کانسار حاکی از آن است که لایه های فسفات توسط جریان های عمقی رو به بالا (upwelling) روی فلات قاره یا شیب قاره (suboxic /anoxic) تشکیل شده اند.